ฉะเชิงเทรา มาจากภาษาเขมร 2 คำ คือ ฉทึง แปลว่า แม่น้ำ, ลำน้ำ ฯลฯ ออกเสียงเพี้ยนเป็นฉะเชิง ส่วน เทรา มีผู้อธิบาย แปลว่า ลึก
เมืองฉะเชิงเทรา มีชื่อเป็นลายลักษณ์อักษรเก่าสุดอยู่ในบทพระไอยการตำแหน่งนายทหารหัวเมือง แผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (ราว พ.ศ.2000) ดังนี้
