1.    5,000 ปีมาแล้ว พนมสารคามบางส่วนเป็นท้องทะเล

          5,000 ปีมาแล้ว พื้นที่บางส่วนของอำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นทะเลอ่าวไทยด้านตะวันออก ขอบทะเลอาจอยู่ลึกเข้ามาถึงบริเวณตัวอำเภอตรงตลาดท่าเกวียนก็ได้ ทำให้คลองท่าลาดสั้นกว่าปัจจับัน เพราะไหลลงทะเลอ่าวไทยใกล้อำเภอราชสาส์นเคยมีผู้พบเปลือกหอยทะเลบริเวณนี้

          คนเมื่อ 5,000 ปีมาแล้ว อาจตั้งหลักแหล่งอยู่บริเวณภายในลึกเข้าไปทางอำเภอสนามชัยเขตต่อเนื่องถึงจังหวัดปราจีนบุรี สระแก้ว ชลบุรี ฯลฯ แล้วสัญจรร่อนเร่แสวงหาอาหารลงมาถึงขอบทะเลอ่าวไทยที่ปัจจุบันเป็นอำเภอพนมสารคา แต่ท้องที่ไกล้เคียงพบชุมชน 5,000 ปีมาแล้ว ที่บ้านโคกพนมดี อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี

          บรรพชนคนภาคกลางที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณอื่น ๆ เริ่มตั้งหลักแหล่งเป็นชุมชนร่อนเร่อยู่ตามขอบอ่าวไทยดึกดำบรรพ์ เช่น บ้านเก่า ตำบลจรเข้เผือก จังหวัดกาญจนบุรี และบริเวณลุ่มน้ำป่าสัก จังหวัดลพบุรี

          คนพวกนี้ปลูกเรือเสาสูง ปลูกข้าวเหนียวแล้วกินข้าวเหนียวเป็นอาหารหลัก เลี้ยงสัตว์ ทำเครื่องมือเครื่องใช้ด้วยหิน ทำภาชนะดินเผามีทั้งหม้อสามเขาและแบบอื่น ๆ ทำลูกปัดด้วยดิน รู้จักทอผ้าหยาบ ๆ มีพิธีศพเฉพาะหัวหน้าเผ่าพันธุ์บริเวณศักดิ์สิทธิ์กลางลานหมู่บ้าน ฯลฯ

          อ่าวไทยยุคนี้กว้างกว่าปัจจุบัน ขอบเหนือสุดอยู่ชัยนาท สุงห์บุรี ลพบุรี ทางตะวันออกอยู่ถึงนครนายก ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา ชลบุรี ทางตะวันตกอยู่ถึงสุพรรณบุรี นครปฐม ราชบุรี ส่วนมากเป็นทะเลโคลนตมที่เกิดจากตะกอนแม่น้ำพัดพามาทับถม